LINUX DOSYA VE DIZINLER ILE CALISMAK

Linux işletim sisteminde dosya(file) ve dizin(directory) işlerinde temel olarak kullanılan 5 adet komut(command) bulunmaktadır. Bu komutlar, kopyalama işlemi yapan cp, dosya taşıma ve yeniden adlandırma işlemi yapan mv, dosya oluşturan mkdir, dosya ve dizin silen rm ve hard ve sembolik linkler oluşturmaya yarayan ln komutlarıdır. Bu yazıda Linux dosya işlemlerinin temelini oluşturan bu komutların her biri anlatılacaktır.

Dizin oluşturmak - mkdir komutu

Bir dosya veya dizin oluşturmak için basitçe mkdir(make directory) komutu kullanılır. Genel formu ve örnekleri aşağıdaki gibidir.

mkdir directory...

mkdir directory1

mkdir directory1 directory2 directory3

Dosya ve Dizin kopyalamak - cp komutu

Bazen bir GUI programına nazaran, dosya/dizin kopyalama işlemlerini cp komutu ile yapmak çok daha kolaylık ve hız sağlar. Özellikle Joker Karakterler(Wildcards) kullanılarak koşturulan bazı komutlar ciddi zaman kazandırır. cp(copy) komutunun genel formu ve örnekleri aşağıdaki gibidir.

cp source destination

cp source1, source2 destination

cp sources... destination

Samples

cp tmp/a.txt root/a.txt -> tmp altında bulunan a.txt, root altında bulunan a.txt olarak kopyalanır.

cp -i tmp/a.txt root/a.txt -> eğer root altında a.txt var ise, kullanıcıdan onay istenir.

cp root/a.txt root/b.txt /var/etc -> a ve b dosyaları /var/etc/ altına kopyalanır.

cp root/* /var/etc -> root altındaki tüm dosyalar /var/etc altına kopyalanır.


cp komutu bir takım option' lar ile birlikte kullanıldığında, farklı işlevsellikler de sağlar. Aşağıda cp komutu ile birlikte kullanılan option' lar açıklanmaktadır.

Option Tanım
-a --archive Dosya ve dizinleri sahiplik ve hakları dahil olmak üzere tüm özellikleri(attributes) ile kopyalar.
-i --interactive Dosyalar hedef dizin altına atılmadan önce, var olan bir dosyanın üstüne yazılıp yazılmaması konusunda(overwrite) kullanıcının onayına sunulur. Bu komut belirtilmez ise Linux dosyaları hedef dizin üzerine yazar.
-r --recursive Dizinleri kopyalarken içindeki dosya ve dizinleri ile birlikte kopyalar. Dizin kopyalama sırasında bu komutun veya -a komutunun yazılması gereklidir.
-u --update Bu komut ile hedef dizin altında kaynak dosyadan hiç yoksa, veya kaynak dosya hedef dizindeki dosyadan daha yeni bir sürüme sahipse çalışır.
-v --verbose Kopyalama işlemlerini bilgi mesajı olarak ekrana basar.

Dosya taşımak ve yeniden adlandırmak - mv komutu

Dosyalara yeni isim vermek ve onları bir yerden başka bir yere taşımak(kes ve yapıştır, cut and paste) istediğiniz zaman mv(move) komutu yazmanız yeterlidir. mv komutunun genel formu ve örnekleri aşağıda verilmektedir. mv komutu --interactive, --update ve --verbose seçenekleri(option) ile birlikte kullanıldığında zengin işlevsellik sağlar.

mv source destination



mv item... directory



mv root/a.txt root/b.txt -> a dosyasının adını b olarak değiştirir.
mv -i root/a.txt root/b.txt -> a dosyasının adını b olarak değiştirmeden önce kullanıcıya sorar.
mv root/a.txt root/b.txt /var a ve b dosyalarını /var altında taşır.
mv dir1 dir2 -> dir1 dizinini dir2 ye taşır.

Option Tanım
-i --interactive Dosyalar hedef dizin altına taşınmadan önce, var olan bir dosyanın üstüne yazılıp yazılmaması konusunda(overwrite) kullanıcının onayına sunulur. Bu komut belirtilmez ise Linux dosyaları hedef dizin üzerine yazar.
-u --update Bu komut ile hedef dizin altında kaynak dosyadan hiç yoksa, veya kaynak dosya hedef dizindeki dosyadan daha yeni bir sürüme sahipse çalışır.
-v --verbose Taşıma işlemlerini bilgi mesajı olarak ekrana basar.

Dosya ve Dizinleri silmek - rm komutu

Dosya ve dizinleri basitçe rm(remove) komutu ile silebilirsiniz. rm komutunun genel formu ve örnekleri aşağıda verilmektedir. rm komutu --interactive, --recursive, --force ve --verbose seçenekleri(option) ile birlikte kullanıldığında zengin işlevsellik sağlar.

rm item...



rm root/a.txt -> a dosyasını sessizce siler.
rm -i root/a.txt -> a dosyasını silmeden önce kullanıcıya sorar.
rm -r root/a.txt /tmp-> a dosyasını ve tmp dizinini siler.
rm -rf root/a.txt /tmp ->

Option Tanım
-i --interactive Dosyalar veya dizinler silinmeden önce kullanıcının onayına sunulur.
-r --recursive Dosya ve dizinler altındaki dosya ve dizinler ile birlikte silinir.
-f --force Dosyaları bulunmasa bile, kullanıcıya sormadan siler. --interactive seçeneğini devre dışı bırakır.
-v --verbose Silme işlemlerini bilgi mesajı olarak ekrana basar.

Link oluşturma - ln komutu

Linux sisteminizde dosya ve dizinleri temsil eden bağlantı dosyaları oluşturabilirsiniz. Bunun için Hard Links ve Symbolic Links kavramları bulunur. Linklerin genel formu aşağıda verilmektedir. 

ln file link -> hard link oluşturur



ln -s item link -> symbolic link oluşturur.

Kategori : Linux